امروزه پیشرفت و توسعه فن‌آوری در جهان بر همه‌‌ی فعالیت‌‌های انسان تأثیرگذار بوده است و هم‌زمان با این امر، توسعه‌ی ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی نیز توانسته است تبادل اطلاعات و اطلاع رسانی را در جهان به صورت گسترده‌‌ای جریان دهد. یكی از وسایل ارتباط بصری، بسته بندی محصول هاست كه در رؤیت مصرف‌كنندگان می‌باشد.
بسته بندی كالا در تمامی جهان دو نقش بسیار مهم را ایفا میكند:
1) مظروف ساختن كالا
2) معرفی بهتر كالا و تشویق مخاطب به خرید آن
در واقع می‌توان گفت بسته بندی محصول به عنوان یك فروشنده خاموش قلمداد می‌شود، زیرا كالاها مستقیماً خود را به خریدار نمایش نمی‌دهند و این پوشش آن‌هاست که با اشكال مختلف و جملاتی كوتاه، معرف جنس داخل آن‌ها می‌باشد و اطلاعات لازم را به مخاطب(خریدار) ارائه می‌دهد.
بدین ترتیب بسته‌بندی به عنوان اولین وسیله‌ی ارتباط بصری با مخاطب محسوب می‌شود.
بسته بندی چیست ؟
بسته بندی محصول در بهترین تعریف، به عنوان یك سیستم هماهنگ توصیف می‌شود كه هدف از آن آماده‌سازی كالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبار كردن، فروش و مصرف می‌باشد.
اولین و نزدیك‌‌ترین ارتباط بصری مشتری با كالا از طریق بسته بندی است. بسته بندی نامناسب، بر روحیه‌ی جامعه‌ی مصرف كننده تأثیر نامطلوبی بر جای میگذارد. اما بسته بندی مناسب از طریق ارتباط بصری اطلاعات كاملی را در مورد محصول و تولیدكننده به مخاطب یا مصرف‌کننده منتقل میكند.
ویژگی‌های یك بسته بندی خوب چیست؟
یك بسته بندی خوب، از محصول در طی حمل و نقل، فرآیند بارداری و… تا زمانی كه توزیع محصول را در زمان و مكان مفید ارائه كند، مراقبت میكند. بسته بندی محصول از طریق فراهم آوردن درجه مناسبی از حفاظت در مقابل شكستگی، فاسد شدن و گم شدن محتویات محصول، به ارزش محصول می افزاید.
به طور كلی می‌‌توانیم وظایف بسته بندی را به طور خلاصه به صورت زیر بیان كنیم: حفاظت و نگهداری كالا منظور از «حفاظت» پیشگیری از آسیب فیزیكی و منظور از «نگهداری» توقف یا جلوگیری از تغییرات شیمیایی و بیولوژیكی می باشد.
نقش اطلاع رسانی بسته بندی
بسته بندی کالا می‌تواند به كسب یك شناخت كلی از محصولات مختلف توسط مصرف كننده كمك كند كه آرم یا نام شركت مربوطه بیشترین وظیفه را در این میان به عهده دارد.
بازاریابی برای محصول
در جایی كه رقابت بین شركت‌ها پیش می آید بسته بندی برتر می تواند در شناخت محصول شركت از محصول رقبا مفید واقع شوند. جلب توجه، مصرف كننده بسته بندی به فروش محصول در مغازه كمك می كند به عبارتی بسته بندی می تواند همانند یك فروشنده موفق در تبلیغ كالای درون خود كار آمد باشد.
عملكرد بسته بندی
به طور كلی بسته بندی محصول دارای 4 عملكرد و یا وظیفه اصلی است:
1- عملكرد تكنیكی و حفاظتی
2- عملكرد اقتصادی
3- عملكرد تبلیغاتی
4- عملكرد اطلاع رسانی بسته بندی و فروش
بسته‌بندی خوب نیمی از فروش خود را از قبل كرده است
مهمترین نكته این است كه بسته باید سریعاً در میان انبوه محصولات نظر خریدار را به خود جلب كند. یك بسته‌بندی خوب باید در نقش یك فروشنده ساكت عمل كند و بسته باید به نوعی باشد كه خریدار آن را به یاد بسپارد و برای خریدهای مكرر بعدی به آن مراجعه كند.
بسته نه تنها باید فرآورده را محفوظ نگه دارد، بلكه باید مصرف كننده را جذب كند و اطلاعات لازم را به بیننده بدهد. در ضمن فرآورده داخل آن را باید بتوان به راحتی از درون آن خارج كرد و موقعی كه خالی شد بتوان پوشش هر بسته را از بین برد.
بستهها سوای جلب خریدار، اطلاعات لازمی، هم به وسیله رنگ و هم به وسیله عبارت و نشانه‌ها در اختیار مصرف‌كننده می‌گذارند. بدین ترتیب بسته بندی از یك وسیله ساده محافظت محصول به یكی از عوامل اصلی فروش بدل گشته و حلقه اصلی زنجیره‌ای شده است كه تولید كننده را به مصرف كننده مرتبط می نماید.
یك بسته بندی خوب هم باید با روحیه كالا هماهنگ باشد و هم باید عنصری و ابتكاری در خود داشته باشد تا بتواند خریدار را به خود جلب كرده و در یاد او بماند.
بسته بندی و تبلیغات
امروزه برای رساندن پیام‌های تبلیغاتی از وسایل عدیده‌ای مانند بروشور و كاتالوگ، پوستر، مطبوعات، رادیووتلویزیون، سینما، نمایشگاه‌های تبلیغاتی استفاده می گردد و بسته‌بندی یكی از آن‌ها است .
بسته بندی محصول، لبه رقابت محصولات است، ایجاد انگیزه برای خریدار، به ویژه برای یك محصول جدید، بیش از هر چیز به كیفیت و تاثیر بصری بسته بندی مربوط می‌شود. ایجاد تمایز اولین قدم است. در مرتبه بعد، باید طرح و حجم بسته زیبا و جالب باشد و بالاخره كیفیت محصول بسیار مهم است.
برای ایجاد تمایز دو عامل مهم در اختیار داریم. یكی شكل فیزیكی و یكی طرح و شكل گرافیك آن یعنی طرح و رنگ كه شامل لوگو و تصویر و زمینه و حروف می‌شود. بسته بندی باید معرف محصول خود باشد.
مصرف كننده باید قادر به تشخیص ارتباط میان محصول و استفاده‌اش در اولین نگاه باشد. باید توجه داشته باشیم كه رنگ‌ها سریع‌ترین و مستقیم ترین وسیله برای دستیابی به این هدف هستند.
برای موفقیت در فروش لازم است كه رنگ بسته‌بندی با طبیعت و اثرات محصول ارتباط نزدیك داشته باشد. بعد از این، نوبت به رنگ می رسد. وقتی طوفان رنگ همه جا را فرا گرفته، چه بسا بسته‌های سیاه و سفید تمایز بیشتری ایجاد كنند. علاوه براین‌ها محصول باید ادعای جدیدی داشته باشد و مزیتی را به مشتری عرضه كند.
در ضمن در جوامع پیشرفته‌تر، به اطلاعات نوشته شده روی بسته بندیها توجه دقیق‌تری می‌شود. هر بسته‌ای كه توضیحات و مشخصات بیشتر درباره محصول و مواد تشكیل دهنده آن داشته باشد، قابل اعتمادتر است.
بسته بندی محصول را به فروش می‌رساند
یكی از وظایف تبلیغات این است كه تصویر بسته بندی را در ذهن مشتری حك كند. لازم است كه یك بسته بندی به آسانی مشخص باشد و در قفسه فروشگاه قابل تشخیص.
مهمترین نكته این است كه بسته بندی باید سریعاً در میان انبوه محصولات نظر خریدار را به خود جلب كند، چرا كه میزان كشش بصری كه بسته بندی در خریدار ایجاد میكند، بر تصمیم خریدار تاثیر فراوانی میگذارد. امروزه مصرف كننده مورد هجوم هزاران آگهی و عرضه گوناگون كالاهای مشابه است. بسته باید جلب توجه كند، به طوری كه خریدار محصول موردنظر خود را فورا بیابد، زیرا در غیراین صورت به مارك مشابه آن مراجعه خواهد كرد. از طرف دیگر یك بسته بندی خوب نه تنها باید در نقش یك فروشنده ساكت باشد بلكه باید ویژگی‌های آن به گونه‌ای باشد كه خریدار آن را بیاد بسپارد و برای خریدهای مكرر بعدی در نظر بگیرد. در اینجا گرافیك بسته بندی بیش از هر قسمت دیگر اهمیت می یابد. بسته‌ای كه خوب طراحی شده باشد، اقتصادی ترین شیوه افزایش فروش است. شاید بتوان تبلیغات را در ساده‌ترین تعریف، نوع اعلان عمومی برشمرد. بخش مهمی از هدف تبلیغات، آگاه كردن مردم نسبت به تولیدات تازه است.
كار تبلیغات یك كار كاملاً ارتباطی است، همچون تمام فعالیت های ارتباطی كه پیام میان فرستنده و گیرنده را ردوبدل میكند. مثلا در یك فروشگاه بزرگ كه خود خریداران كالای خود را انتخاب و از قفسه برمی دارند فروشندهای وجود ندارد كه توضیحی در مورد كالا بدهد و باعث جلب نظر خریدار شود و این تبلیغات است كه به وسیله تصاویر روی بستهها و یا تبلیغات مجله و پوستر و بیل برد ها باعث آشنایی مردم با كالاها می گردد. در تبلیغات تولید كننده و مصرف كننده وجود دارند و پیام تبلیغاتی به وسیله یك رسانه با استفاده از پیام‌های نوشتاری، دیداری و گفتاری و همان طور كه اشاره شد مجلات و پوسترها از طرف تولید كننده فرستاده می‌شود تا به این وسیله مصرف كننده را علاقه مند به خرید كنند. این روند در نهایت به پرداخت پول برای خرید محصول و یا استفاده از خدمات و تفكرات تولید كننده منجر می شود.
از آنجا كه تكرار اساس یادآوری است، یكی از اركان در بسته بندی محصول، شعارهای تبلیغاتی نیز هست. زیرا این پیام ها و شعارها چه به صورت پوسترهای تبلیغاتی كنار كالا و چه بسته بندی و تصاویر روی كالا در قفسه های فروشگاه در شرایط خرید در دسترس مشتری هستند و وقتی مصرف كننده در اقیانوسی از كالا یا بسته بندی‌های متنوع در یك فروشگاه بزرگ رها می‌شود، نیاز به تمام كالاها را احساس میكند زیرا تحت تاثیر آگهی‌های كوچك و بزرگ در مقابل خود و بسته‌های جذاب قرار گرفته است. و این جا قدرت چیدمان است كه مشتری را جذب خود میكند و جذاب‌تر بودن بسته بندیها و تصاویر آن‌ها مهمترین عامل جذب مشتری می تواند می‌باشد.
در سیستم‌های جدید فروش، فروشندهای وجود ندارد كه توضیحی بدهد و به جای آن خود بستهها هستند كه كالای درون خود را تبلیغ می‌كنند و ایجاد انگیزه و القای نیاز برای خرید می‌كنند. اما چه چیز باعث جذابیت بستهها می‌گردد؟ به كار بردن شكل‌ها، سمبل‌‌ها و نشانه‌‌های تجاری و نوع چیدن محصولات هم خانواده، در طبقات و خلاقیت در ایجاد تصاویر تبلیغاتی و تصویرسازی‌‌های روی محصولات در این مورد حرف اول را می‌زنند.
مرکز طراحی ایران
اینستاگرام ما را دنبال کنید
